Nieuwe tijd Eerste helft 20e eeuw
1900 -1950
Landschap
In 1916 heeft Noord-Holland nog éénmaal last van grote overstromingen. Daarna verandert de oostkant van de provincie van karakter: het eiland Wieringen wordt verbonden met het vasteland, de Wieringermeer wordt ingepolderd (1930) en de Afsluitdijk aangelegd (1932). Hiermee wordt in zekere zin een situatie uit de prehistorie hersteld. De zee en het zoute water worden uit de noordelijk helft van Noord-Holland verdreven, Wieringen is geen eiland meer en het water tussen Noord-Holland en Friesland is weer zoet, net als het Almere destijds. De Wieringermeer is prima landbouwgrond en biedt vele boerengezinnen een bestaan. De stadjes aan de Zuiderzeekust van Noord-Holland verliezen hierdoor een stuk identiteit doordat ze geen directe toegang tot de zee meer hebben. Het land wordt wel steeds veiliger. De gevaarlijke Zuiderzee is getemd en het land hoeft nu ‘alleen’ nog maar droog te worden gehouden door bemaling. Alleen door inundaties in de oorlogsjaren en de stormramp van 1953 zullen nog delen van de provincie onder water komen te staan.
In de crisisjaren tussen de 1e en 2e Wereldoorlog worden op de ‘woeste gronden’ van onder meer de duinen op grote schaal bossen aangeplant, die de aanblik van het kustgebied sterk beïnvloeden. De industrialisatie en uitbreiding van de steden gaat in de twintigste eeuw versneld door. Amsterdam, het IJmondgebied en de Zaanstreek kennen grote industriegebieden; ook de Amsterdamse havencomplexen breiden zich uit. Na de Eerste Wereldoorlog komen er, naast de spoor- en tramwegen, ook autowegen in het landschap te liggen. Daar komt de groei van de nationale luchthaven Schiphol, voor de burgerluchtvaart in gebruik genomen in 1920, nog bij. Grote delen van Noord-Holland zijn onherkenbaar veranderd ten opzichte van de situatie van honderd jaar eerder. Toch zijn in de duinen, in het Gooi, in Waterland, langs het IJsselmeer, op Texel en nog veel meer plaatsen genoeg oude situaties te herkennen en is de historische ontwikkeling van de provincie uit de lijnen in het landschap af te leiden. Hetzelfde geldt voor de oude binnensteden, die voor het grootste deel gaaf bewaard zijn gebleven.
Kaart van Noord-Holland uit 1932, Provinciale Atlas Klik op de gele hotspots op de kaart voor meer informatie uit die tijd.
Gezicht op de Afsluitdijk
Bewoners
In de twintigste eeuw groeit de bevolking van Noord-Holland nog sneller dan in de eeuw ervoor: van 960.000 in 1900 tot ruim 2,5 miljoen in 2000. Die miljoenen mensen zijn gezonder, wonen en eten beter, zijn rijker en worden ouder dan ooit tevoren in Nederland. Toch maakt de provincie in deze eeuw een van de moeilijkste perioden van haar bestaan door. Er is een economische crisis in de jaren dertig gevolgd door de bezettingsperiode tussen 1940-1945. Tijdens de bezetting komen vele tienduizenden burgers om het leven en wordt enorme schade aangericht aan huizen, industrieterreinen, havens, infrastructuur en landbouwgebieden.
Bewoners
Vooral de Joodse bevolking wordt zwaar getroffen: 80% van de 80.000 Amsterdamse Joden wordt in Polen vermoord. Na de wederopbouw zet een stijgende lijn zich voort in Noord-Holland. Het is in 2000 een van de welvarendste gebieden ter wereld. Van de bijna anderhalf miljoen mensen die werken, zijn er nog maar zo’n 21.000 in de landbouw werkzaam. Tweeduizend jaar geleden waren vrijwel alle bewoners boer. De meeste mensen werken nu in de dienstverlening, een sector die tweehonderd jaar geleden nog nauwelijks bestond. En honderdduizenden van hen zijn niet in Nederland geboren, of hun ouders komen uit het buitenland. Wie zullen de Noord-Hollanders in het jaar 2100 zijn…?
Archeologiemuseum Huis van Hilde biedt educatieve programma’s aan over verschillende perioden en onderwerpen. Leerlingen beleven een leuke en leerzame ochtend of middag. Het schoolbezoek en de bijbehorende lespakketten sluiten aan bij de kerndoelen van het onderwijs en de Canon van Nederland. Leerlingen maken in de permanente tentoonstelling kennis met alle mensfiguren en kunnen in het ArcheoLab vondsten van dichtbij bekijken en aanraken.
Intussen in de rest van de wereld
1903
Voor het eerst komt een vliegtuig met benzinemotor van de grond en vliegt twaalf seconden lang
De eerste succesvolle vlucht van een vliegtuig van de gebroeders Wright.
1901
Voor het eerst wordt een radiosignaal over de Atlantische Oceaan gestuurd en ontvangen
1914-1918
De Eerste Wereldoorlog breekt uit
1929
De beurs op Wall Street stort in, wat het begin vormt van een jarenlange wereldwijde economische crisis
1939-1945
De Tweede Wereldoorlog breekt uit; onder de zestig miljoen doden zijn zes miljoen vermoorde Europese Joden
1945
De eerste twee atoombommen worden afgeworpen boven Japan, wat een einde maakt aan de Tweede Wereldoorlog