De familie Van Brederode: Noord-Hollandse adel

De ruïne van het kasteel Brederode bij Santpoort is een beroemd middeleeuws monument in de provincie Noord-Holland. De stichters en vroegere bewoners – het adellijke geslacht van Van Brederode – bestaat niet meer, al heel lang niet.

Lees meer over Willem en de andere Van Brederodes in onze brochure ‘Willem en Hillegonda van Brederode de edelste adel van Holland’

De laatste mannelijke telg, Wolfert van Brederode, stierf kinderloos in 1679, nog geen dertig jaar oud. Zijn enige broer, Hendrik, had ook geen kinderen – die was dan ook niet ouder dan achttien jaar geworden. Hun zusters erfden allerlei bezittingen, maar hun kinderen waren geen Van Brederodes. Met Wolferts dood kwam een einde aan bijna vijf eeuwen macht en invloed van deze roemruchte Hollandse familie.

Want machtig en invloedrijk waren ze, de Van Brederodes. Toch duikt hun naam pas betrekkelijk laat op, halverwege de 13de eeuw. Willem van Brederode was de eerste die zich zo liet noemen.

Vader Dirk, de drossaard
Van Dirk, de vader van Willem van Brederode, weten we eigenlijk niet veel. Zijn geboortejaar is onbekend, maar zal rond 1175 hebben gelegen. Verschillende malen wordt hij in oorkonden vermeld, waarbij hij nooit als ’Van Brederode’, soms als ’Van Teijlingen’ en soms als ’drossaard’ of ’dapifer’ (schenker) werd aangeduid. Een drossaard was een hoge bestuursambtenaar van de Graaf, wat al het nodige zegt over Dirks status. Zijn bijzondere positie, de gunsten van de Graaf en de invloed van zijn familie zullen ervoor hebben gezorgd dat hij een flink kapitaal kon vergaren en grote stukken grond in bezit kreeg, waaronder een stuk duingebied bij Santpoort.

Zijn zoons Willem, Dirk en Floris – de traditionele voornamen van de Hollandse graven! – kwamen in ieder geval terecht in een gespreid bedje. Dirk verdwijnt na 1230 uit de bronnen en we mogen aannemen dat hij in dat jaar of niet lang daarna zal zijn gestorven. Van Willem, de oudste zoon, weten we veel meer, al is ook zijn geboortejaar onbekend. Dat zal tussen 1225 en 1230 hebben gelegen. In 1244 werd zijn naam, compleet met de nieuwe familienaam Van Brederode, voor het eerst genoteerd in een koopakte.

Waarom Van Brederode?
De naam Van Brederode is afgeleid van het hierboven genoemde duingebied bij Santpoort, waar een grote strook woeste grond werd ontgonnen: letterlijk een ’brede rode’, een gerooid stuk bos. We weten niet of Willem zelf opdracht heeft gegeven voor die ontginning en de bouw van een versterkt stenen huis of dat het zijn vader Dirk al was. Op deze voorganger van het kasteel van Brederode komen we nog terug.

Vanaf 1244 duikt Willem van Brederode voortdurend op in grafelijke oorkonden. Die maken duidelijk dat hij een van de hoogste edelen van Holland was.

In onze vaste tentoonstelling leer je meer over het leven van de Van Brederodes en hun tijdgenoten. Kom dus snel bij ons langs!